De 6 essentiële vaardigheden van een omgevingsmanager

Samen werken betekent een verbinding realiseren met de direct betrokkenen en in omgevingsprojecten kun je dat nauwelijks van bovenaf opleggen. Het is urgent dat de aanpak van projecten door omgevingsmanagers met professionele vaardigheden wordt uitgevoerd.

Er zijn 6 essentiële vaardigheden om een dialoog te kunnen voeren. Omgevingsmanagers die deze vaardigheden toepassen kunnen als een ‘impact-regisseur’ opereren en weten hoe ze om moeten gaan met chaos en onzekerheid. Zij zijn in staat om een heldere procesregie te voeren en een gezamenlijk gedragen resultaat te bereiken.

Projecten in de leefomgeving

Alle veranderingen in de woonomgeving van mensen raken een gevoelige snaar. Want met die omgeving wordt je dag en nacht geconfronteerd. Je omgeving beïnvloedt continue je eigen zijnstoestand, je gevoelstoestand, je denkwereld. Dus als je als initiatiefnemer daarin gaat ingrijpen dan heb je de verantwoordelijkheid om met de direct betrokkenen om de tafel te gaan. Deze gesprekken betekenen een continue spanningsveld. In de media verschijnen soms artikelen over dialogen met “ongelukkige uitspraken” en “een van beide kanten emotioneel gesprek”. Er is nog werk aan de winkel om de dialoog optimaal te voeren met de omwonenden van een project.

De impactRegisseur©

De rol van een omgevingsmanager benoem ik als ‘impactRegisseur©’. Hij of zij moet immers een project met impact, met effect, realiseren in meerdere opzichten. Er ontstaat impact in de leefomgeving en impact op de betrokken mensen, op de omvang van het project, op de dialoog. De projectleider moet met impact kunnen optreden om effect en resultaat te bereiken. Er is behoefte aan heldere en evenwichtige gesprekken over gevoelige en emotionele onderwerpen die de leefomgeving van mensen betreft.

Uiteraard is een gedegen voorbereiding en knelpuntenanalyse noodzakelijk ter voorbereiding van je project. Daarbij kun je de projectmanagement programma’s gebruiken. Daarnaast wil ik aandacht vragen voor de houding en gedrag van de betreffende omgevingsmanager. Want zoals uit de managementliteratuur blijkt, bepalen niet alleen de feiten en cijfers maar juist houding en gedrag het succes van een project. Non-verbale reacties zijn de belangrijkste informatiebron voor communicatie en geven aan wat er écht speelt. Om daar optimaal gebruik van te maken is een aantal vaardigheden noodzakelijk.

Welke essentiële vaardigheden heeft de impactRegisseur©?

Om kunnen te opereren in een werkveld met continue spanningen tussen diverse partijen, politiekgevoelige issues en een diversiteit aan projecten zijn een aantal vaardigheden van belang. Ik noem hierna de meest essentiële vaardigheden. Als je deze beheerst, dan volgen ook de andere vaardigheden die de kwaliteit van de omgevingsmanager verdiepen en de professionaliteit verhogen. Ik start met de eerste zes vaardigheden als basis voor de meest optimale aanpak.

1. Onbevooroordeeld waarnemen – De wijze hoe je de wereld waarneemt bepaalt voor een groot deel je gedrag. Je moet alle informatie die op je afkomt wel filteren, anders wordt je gek van alle indrukken. Als je je realiseert dat je je eigen filters hebt en selectief waarneemt, dan helpt je dat om je open te stellen voor de wereld die anderen waarnemen.
2. Luisteren, vragen stellen en samenvatten – Toenemende complexiteit van omgevingsvraagstukken schept een dringende noodzaak tot intensief overleg, waarin oppervlakkigheid en vooroordelen minder op de voorgrond staan. Met de toepassing van Dynamische Oordeelsvorming (zie www.dialoog.net) activeer je ieders vermogen om te komen tot evenwichtiger oordelen.
3. Verbeeldingskracht aanwenden – Door je open te stellen voor nieuwe prikkels kun je buiten de grenzen van je eigen verbeelding komen. Laat je niet beperken door je eigen perspectief. Het uitwisselen van verhalen nodigt uit tot een andere manier van denken waardoor ook andere oplossingen zich aandienen. Hoe vaardiger je hiermee kunt omgaan, hoe makkelijker je anderen ook kunt uitnodigen om out-of-the-box te denken.
4. Verbindend onderhandelen– Het gaat erom de nadruk op de onderlinge relatie te leggen en pas in latere fase op de inhoud. Als je je als betrokkene niet gehoord voelt, ga je ook niet “open” onderhandelen. Er moet eerst gewerkt worden aan vertrouwen. De kunst is om tot een aanvaardbare samenwerking te komen waardoor de resultaten wederzijds ondersteund worden.
5. Gespreksstructuur aanbrengen en bewaken – Dit betekent tijd besteden aan de te kiezen gespreksstructuur en de tijd te nemen om het gesprek te voeren. Het gaat erom om duidelijkheid te geven over de volgorde en werkwijze van besluitvorming.
6. Begeleiden van besluitvormingsprocessen – De juiste interventies op het juiste moment toepassen, dat is meestal de crux in het proces. Het onderkennen van de groepsdynamiek en weten hoe je ermee om moet gaan.

Integraal aanpakken

Een project integraal aanpakken betekent ‘alles omvatten”, dus daadwerkelijk iedereen betrekken die een belang heeft. Dat betekent een gesprek aangaan en vaardig zijn om de emoties te de-escaleren en om te buigen naar positieve inbreng.

De weerstand van omwonenden kan omgezet worden in medewerking als je maar voldoende openheid en creativiteit weet te organiseren. Mensen uitnodigen om mee te werken aan hun eigen omgeving werkt inspirerend en stimuleert de betrokkenheid.

Weet je nog meer vaardigheden die een omgevingsmanager moet bezitten? Laat weten welke vaardigheden jij nog meer zou inzetten als omgevingsmanager.